Nederlanders zijn al in een vroeg stadium de strijd aangegaan met het water. De eerste bewoners maakten al dijken en bouwden terpen om zo hun huizen en bezittingen te beschermen tegen het water. Pas na ongeveer 1000 na Christus werd de strijd met het water intenser. De veengronden waren namelijk de open gebieden in het Nederlandse landschap. Hier wonen was niet aantrekkelijk omdat het natte gebieden waren waar eigenlijk niet of nauwelijks verbouwd kon worden. Deze lagen vooral in het noorden van Nederland, de plek waar de open ruimte lag. Daarom werd er gekozen voor het ontginnen voor de gebieden om zo meer akkerland en weiland te maken.
De periode in de Late Middeleeuwen is niet opvallend. Het is het punt waarop de bevolking steeds meer samen gaat wonen in steden en afhankelijk wordt van het omringende land. De groeiende bevolking heeft daarbij steeds meer voedsel nodig, waardoor de armere of moeilijkere grond ook in gebruik genomen moest worden. De grootschalige ontginningen van grote gebieden ineens waren de beste optie: relatief goedkoop en veel grond beschikbaar waar direct op gewerkt kon worden. Het ontginnen van de veengronden had overigens nog een reden: de groeiende steden hadden turf nodig en het steken van turf paste bij het ontginnen en klaarmaken van nieuwe grond. Om turf snel te kunnen vervoeren, werden brede sloten gemaakt die soms uitgroeiden tot waterwegen die het meest op een kanaal leken.
Het droogleggen van de Zuiderzee wordt vaak genoemd in lijn met de ontginningen die noodzakelijk waren en die een hoogtepunt betekenden voor de strijd tussen de Nederlanders en het water. Maar het is een onterechte vergelijking. Het droogleggen van de Zuiderzee was aanvankelijk bedacht om meer land te winnen, centraal in Nederland. Maar dat is niet waarom het uiteindelijk ook echt gebeurd is. Het droogmalen van dit gedeelte van Nederland had te maken met de Zuiderzeewerken die ervoor moesten zorgen dat een ramp zoals die van 1916 niet nog eens voor zou komen en het moest ervoor zorgen dat de Afsluitdijk genoeg waterkering was om de mensen veilig te houden. Hoewel in beide gevallen sprake is van de strijd tegen het water, is het dus niet met elkaar te vergelijken.
Wie meer informatie wil over de grootschalige ontginningen, het droogmalen en de strijd tegen het water, die kan zijn hart ophalen in de bibliotheek. Er zijn complete handleidingen en handboeken bewaard gebleven en er is bijzonder veel geschreven over de Nederlanders en het gevecht tegen de zee. Zeker omdat het zoveel gevolgen gehad heeft en Nederland internationaal bekend is komen te staan als het land dat uit het water gewonnen werd en voorzien werd van dijken zodat de zee het niet terug kon nemen. Maar de Nederlanders hadden weinig keus. Er moest meer bruikbare grond gewonnen worden zodat de groeiende bevolking gevoed kon worden en daarna moest de bevolking gered worden van het woelige water: een dankbaar thema in veel kunstwerken zoals boeken en schilderijen die ook over heel de wereld nog altijd te vinden zijn.